Foto: Textilia

#1 Rustig blijven. Management coach Rob van Raak van Raak Advies: “Dat klinkt natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, maar alleen zo kun je het overzicht bewaren en realistisch zijn. Besef: door paniek los ik niks op. Blijf in gesprek met de mensen om je heen en met andere ondernemers. Deel je angst en praat over mogelijke oplossingen. Zo ontdek je dat je niet de enige bent in dit schuitje. Het ligt niet aan jou; we zitten in een collectieve crisis. Haal daar rust uit.”

#2 Blijf trouw aan je eigen waarden. Als je paniekvoetbal gaat spelen, laat je los waar je voor staat. Als je nu iets heel anders gaat doen, zoals hoge kortingen geven, gaan mensen dat later ook van je verwachten. Dus blijf bij jezelf en communiceer dat. Sales en management coach Arjan Stoeten van Stoeten & Partners: “Normaal is er weinig tijd om na te denken over je eigen identiteit en waarden, maar nu is die tijd er opeens wel. Vraag jezelf af: waarom ben ik ondernemer geworden? Juist in een tijd als deze heb je die motivatie nodig. Probeer niet te veel te focussen op dingen waar je geen invloed op hebt. Piekeren is zinloos. Doe liever nieuwe ideeën op voor na de crisis. Ga gewoon eens wat leveranciers bellen en vraag wat zij als eerste in je winkel zouden veranderen als ze het voor het zeggen zouden hebben. Het bijeffect is dat je meteen je netwerk onderhoudt.”

#3 Onderhoud je netwerk. Rob van Raak: “Blijf in gesprek met leveranciers. Jullie hebben elkaar nodig in het vinden van oplossingen. Nu abrupt stoppen met merken die niet meedenken, is een uiting van frustratie en paniek. Belangrijker is het om te investeren in de relatie voor de toekomst.” Behalve het onderhouden van de relatie met leveranciers, is het ook nuttig om te investeren in het contact met je personeel, medeondernemers en klanten. Consultant Isrid van Geuns van Isrid Consultancy: “Wie weet ontdek je zo nieuwe vormen van samenwerkingen en misschien komt daar uiteindelijk zelfs wel een ander businessmodel uit. Denk in business ecosystemen: een systeem waarin iedereen waarde heeft en kan groeien. Het gaat niet alleen om jouw bedrijf, maar om de hele keten. Ga nadenken: wat voor bedrijf wil ik zijn na corona? Kijk niet naar de grote jongens, maar houd het dichtbij. Misschien kun je lokaal zo’n ecosysteem vormen met kleine medewinkeliers, ondernemers en instituten.”

#4 Maak een plan voor de korte termijn. Rob van Raak: “Wat is nodig om het bedrijf overeind te houden? Investeer in de producten waarmee je nu kunt overleven. En schrap alles wat niet noodzakelijk is of wat je veel energie en tijd kost. Maar blijf daarbij wel trouw aan je eigen identiteit.”

#5 Maak een plan voor de lange termijn. Richt je niet alleen op puin ruimen, maar ook op nieuwe ideeën. Arjan Stoeten: “Een goeie crisis kan enorm veel creativiteit teweeg brengen. Je zult zien dat bedrijven gaan veranderen, ze worden misschien wel lokaler en duurzamer.” Er zullen hele nieuwe businessmodellen ontstaan, denkt ook Isrid van Geuns: “In deze tijden gaan we vaak in de laag van crisis zitten en richten we ons op het betalen van de rekeningen. Dat is logisch, maar zo los je het probleem zelf niet op. We blijven teveel in onze eigen film zitten en zijn nog te weinig bezig met alle grotere ontwikkelingen die er spelen. Misschien moet het ondernemen wel heel anders, omdat er nu eenmaal teveel stenen winkels zijn. De beste ideeën komen vaak bij de kleine spelers vandaan. De conceptstores zijn ook ontstaan toen merken zelf winkels gingen openen. Dit is de tijd om na te denken over het opzetten van een ‘after-corona’ businessmodel en ik raad ondernemers uit eigen ervaring aan om digitale ontwikkelingen mee te nemen in hun plannen.”

#6 Zorg voor ritme. Om een crisis door te komen is vitaliteit heel belangrijk. Zorg voor goede voeding, voldoende slaap en lichaamsbeweging. Rob van Raak: “Dat legt een basis om op het juiste energielevel te blijven. Je hebt geen invloed op heel veel zaken in deze crisis, maar wel op je dagindeling. Eet op vaste tijden, ga elke dag een rondje lopen en ga op tijd naar bed.” Arjan Stoeten: “Mensen zijn gewoontedieren. We houden van zekerheid, autonomie en verbondenheid. In deze crisis wordt aan alle drie de waarden getoornd. Creëer structuur met nieuwe routines.”

#7 Accepteer dat het is wat het is. Rob van Raak: “Waarom jezelf kwellen en de hele dag openblijven en naar een lege winkelstraat staren? Ga er creatief mee om en maak er het beste van. Denk: ik sluit om vier uur de deur en dan ga ik naar mijn gezin. Accepteer de situatie en besef dat het tijdelijk is. Wat is het ergste dat je kan gebeuren? En als je omvalt, dan val je maar om. Er is altijd een nieuwe kans.”

#8 Investeer in je medewerkers en ontdek hun talenten. Isrid van Geuns: “In de winkel is nu misschien minder te doen, maar je kunt jouw personeel inzetten voor allerlei andere zaken en uitnodigen om mee te denken in ideeën. Laat ze bijvoorbeeld persoonlijk mailen of appen met klanten over de nieuwe collectie of met stylingadvies. Laat hen video’s maken van nieuwe sets voor op social media. Het is het verschil tussen de hele dag niks doen of deze tijd waardevol maken en contact maken met de klant. Je zal nooit de omzet halen die je normaal hebt. Maar je bent wel je community aan het bouwen en je personeel aan het motiveren. Wellicht kun je daardoor zelfs nieuwe klanten verwelkomen. En wie weet welke geweldige talenten er uit je medewerkers voortkomen, die na deze crisis ook van pas komen.”

#9 Help anderen. Arjan Stoeten: “De crisis is voor iedereen hetzelfde, maar je kunt zelf kiezen hoe je er op reageert. Het is erg dat je bedrijf nu slecht loopt, maar het kan heel mooi zijn om mensen te helpen. Geef bijvoorbeeld je oude voorraden die je toch niet meer kunt verkopen weg aan een goed doel. Want er zijn genoeg mensen in deze samenleving die het nu nog veel slechter hebben. Als je dingen weggeeft, kun je betekenis geven aan je leven en ga je je goed voelen. En vanuit die positiviteit kun je ook weer betere beslissingen nemen.” Isrid van Geuns: “Bedrijven kunnen zich nu onderscheiden van bedrijven die alleen uit zijn op eigenbelang. Ik zie merken die nu hele goede dingen doen voor de medemens. Een consument kan daardoor denken: dat is een mooi gebaar, van dat merk wil ik na de coronacrisis wel een tas kopen.”

#10 Focus op dankbaarheid. Arjan Stoeten: “Rekeningen die zich opstapelen, leveranciers die niet meewerken, collega’s die al uitverkopen. Je kunt er heel boos om worden, maar dit zijn dingen waar je geen invloed op hebt. Probeer te focussen op dankbaarheid: voor je gezondheid en voor de mensen om je heen. Want vanuit een positieve instelling kun je veel beter nadenken dan vanuit negativiteit. Dan maak je verkeerde keuzes.” Rob van Raak: “En begin als alles weer normaal is met iedereen te bedanken voor het vertrouwen en de steun. Je leveranciers, je medewerkers, je klanten. En ga nadenken hoe je je in de toekomst beter kunt voorbereiden op dit soort situaties. Zorg voor een buffer. En blijf investeren in relaties en in je eigen fitheid. Als de basis op orde is, geeft dat rust.”