Het is dé vraag met deze hitte: hoe kleed je je zo luchtig mogelijk zonder dat het te casual wordt? Met bretels op een short of een pantalon, bijvoorbeeld. Achter dit mode-icoon schuilt een bovendien een mooi verhaal. Wist je bijvoorbeeld dat bretels in de sixties hun comeback maakten dankzij Britse skinheads?

Draagbanden, galgen, zelen, rippen, listen, singels; wie in de geschiedenis van bretels duikt, stuit op diverse benamingen. Tegenwoordig noemen we de X- en Y-vormige broekophouders vooral bretels, afgeleid van het Franse woord ‘bretelles’. Mannen dragen bretels vooral bij officiële gelegenheden, maar ze zijn ook een vast onderdeel van de garderobe van kakkers en dandy’s. Op de Pitti Uomo die in juni plaatsvond in Florence zagen we het mode-icoon veelvuldig in zowel collecties als bij de bezoekers (zie foto). Het is immers het perfecte item om in de hitte een toch shorts te kunnen dragen (let op: wel van katoen en net boven de knie).

Van arm tot rijk

De geschiedenis van de bretels gaat lang terug. Naar verluidt worden ze al rond 1574 gemaakt. De eerste bekende bretelsdrager die in de geschiedenisboeken wordt genoemd, is de Amerikaanse politicus en wetenschapper Benjamin Franklin wiens portret op Amerikaanse dollarbriefjes prijkt. Hij weet de bretels vast onderdeel te maken van de werkkleding van de eerste vrijwillige brandweer die hij in 1736 in de stad Philadelphia opricht. Anno 2019 dragen brandweerlieden daar nog steeds bretels. In die achttiende eeuw worden de broekophouders ook populair bij de lagere burgerklasse. Dat zou enerzijds te maken hebben met het feit dat zij minder geld hebben om maatkleding te laten maken. Anderzijds gaat het verhaal dat ze zich hiermee willen onderscheiden van de rijken. De hogere standen dragen namelijk kniebroeken die op hun plaats blijven dankzij een strakke band om de taille en de kuiten. De lagere klasse zet zich af met de beweging ‘sans-culotte’ (zonder kniebroek, red.) en draagt als tegenreactie ruime broeken met bretels om de broek op zijn plek te houden. Dit zorgt ervoor dat bretels een opmars maken in de mode, die vervolgens ook bij de elite niet onopgemerkt blijft. Onder anderen de Franse generaal Napoleon Bonaparte pikt de trend op, maar draagt wel rijk gedecoreerde variaties die zijn gemaakt van dure materialen.

Mark Twain

De bretels zitten in de lift. Ook in Nederland blijven ze niet onopgemerkt. In het begin van de negentiende eeuw raken bretels populair onder Leidse studenten. In die periode vestigt zich het eerste, nog bestaande bretelsmerk van Albert Thurston. In 1820 opent deze Brit zijn eerste winkel in Londen. Zijn collecties zijn nog altijd populair bij koningshuizen, presidenten en filmsterren. In 1871 wordt het eerste patent uitgegeven voor wat ‘verstelbare en afneembare banden voor kledij’ wordt genoemd en wel aan Samuel Clemens, uitvinder en schrijver onder het pseudoniem Mark Twain. In 1894 worden de metalen bevestigingsklippen uitgevonden. Dit systeem is makkelijker te bevestigen dan de bretels die met knopen aan de binnenzijde van de broekband moet worden vastgemaakt.

Verboden combinatie

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verovert de riem terrein op de bretels, doordat de riem deel uitmaakt van het soldatenuniform en steeds vaker ook buiten diensttijd wordt gedragen. In de roerige jaren ’60 brengen Britse skinheads de broekophouders terug in het straatbeeld, dan gecombineerd met hoge broeken, kisten en simpele T-shirts. Zanger Neville Holder van de Engelse popband Slade geeft er zo’n twintig jaar later een wat clowneske draai aan met zijn over de top bretels. Halverwege de jaren ’80 pakken yuppen de trend op, ingegeven door de film ‘Wall street’ (1987) met Michael Douglas in bretels. Ook nu zijn het acteurs die ervoor zorgen dat de bretels weer populair worden. Hoewel ze in ‘Peaky blinders’ vrij officieel worden gedragen, is dat nu geen strikte regel. De etiquette schrijft het weliswaar anders voor, maar bretels hoeven niet te worden verstopt onder een jasje. Laat ze zien en combineer ze met een jeans, een chino of een mooie pantalon. Bretels geven elke outfit net even dat geraffineerde randje. De keuze is inmiddels ook enorm, ze zijn er in uiteenlopende kleuren en dessins. De enige misser die je moet voorkomen, is de bretels tegelijkertijd met een riem dragen. Dat was en is een verboden combinatie.

_{Fotocredit: Pitti Immagine / Enrico Labriola}

Dit artikel is verschenen in de mannenmodespecial van Textilia, nummer #3.