Tekst: Johan Lindström, Head of Sustainability Data bij Worldfavor

De Europese Green Deal, het plan van de Europese Unie voor de transitie naar een duurzame economie, bestaat uit verschillende veel besproken impactvolle onderdelen, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Andere aspecten van het plan trekken minder aandacht, ondanks het feit dat ze ingrijpende gevolgen hebben. Een goed voorbeeld hiervan is de nieuwe EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel. De textiel- en mode-industrieën – inclusief organisaties verder in deze waardeketen zoals retailers – zullen op basis van deze strategie een nieuwe invulling moeten gaan geven aan de manier waarop zij te werk gaan.

De textielindustrie is met zijn seizoensgebonden snelle productie- en consumptiecycli een van de minst duurzame sectoren ter wereld; en daar hangt een prijskaartje aan voor de planeet en de mensen die onder slechte werkomstandigheden onze kleding maken voor weinig geld. De mode-industrie, gelieerd aan de textielindustrie als een van de voornaamste afnemers en verkopers van textielproducten, is verantwoordelijk voor circa 10 procent van de jaarlijkse wereldwijde CO2-uitstoot. Dat is meer dan de emissies van alle zeetransport en internationale vluchten bij elkaar opgeteld. Bovendien gaat in deze waardeketen jaarlijks 93 miljard kubieke meter water om en ontstaat 20 procent van al het wereldwijde afvalwater door het verven en behandelen van stoffen.

Om deze ongewenste ontwikkeling een halt toe te roepen, maakte de Europese Commissie in maart 2022 een nieuwe strategie voor duurzaam en circulair textiel bekend. Deze moet zorgen voor een transformatie van de manier waarop we textiel produceren, consumeren en weggooien. Het uiteindelijke doel is om bij te dragen aan een duurzamere en meer circulaire economie. Deze ontwikkeling roept belangrijke vragen op voor modewinkelketens, voorraadbeheerders en de andere partijen in de textiel-waardeketen. Wat houdt de strategie in? En op wie zal die precies van toepassing zijn?

Wat is de EU-strategie voor duurzame en circulaire textiel?

De textiel- en mode-industrieën zullen circulaire principes in hun verdienmodellen moeten opnemen om de milieuvoetafdruk te verkleinen. Het integreren van deze principes kan bijdragen aan de besparing van energie, water en andere natuurlijke bronnen die voor de productie van kleding en andere textielproducten worden gebruikt. De EU is als ‘s werelds grootste importeur van kleding in een wezenlijk krachtige positie om duurzamere standaarden te zetten en het tij in de sector te keren. 

De EU-strategie voor duurzame textielproductie moet ervoor zorgen dat er in 2030 sprake is van een duurzaam en transparant ecosysteem voor alle textiel die op de Europese markt wordt aangeboden. De strategie heeft betrekking op de manier waarop textiel wordt gemaakt en geconsumeerd en gaat uit van de volgende principes:

• Nieuwe ontwerpeisen voor textielproducten op basis van de richtlijn inzake ecologisch ontwerp en de invoering van verplichte minimumwaarden voor het gebruik van gerecyclede vezels in textiel. Dit moet ervoor zorgen dat kledingstukken langer meegaan en makkelijker te repareren en recyclen zijn.
• Het tegengaan van microplastics die voortkomen uit textiel, met een focus op de complete productketen, waaronder productieprocessen, het voorwassen binnen industriële faciliteiten en de etikettering van textiel. Dit principe heeft daarnaast als doel om het gebruik van innovatieve nieuwe materialen te bevorderen.
• Ondersteuning voor onderzoek, innovatie, investeringen en de ontwikkeling van vaardigheden die nodig zijn voor de groene en digitale transitie.
• De gezamenlijke ontwikkeling van een transitietraject voor het textielecosysteem: dit is een inclusief proces waarbij de EU relevante stakeholders uitnodigt om samen na te gaan wat de digitale en groene transitie voor het textielecosysteem gaan betekenen. Deze partijen worden betrokken bij de ontwikkeling van de maatregelen en toezeggingen die nodig zijn voor het realiseren van de doelstellingen voor 2030.
• Verplichte informatievoorziening over circulariteit en belangrijke milieuaspecten op basis van een digitaal productpaspoort.

De richtlijn hanteert strengere regels en toezichtmechanismen voor greenwashing om consumenten te beschermen en is direct gekoppeld aan het Initiatief voor groene claims, dat binnenkort wordt bekrachtigd. 

Op wie is de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel van toepassing?

Het voorstel zal ontwerpers en producenten verplichten tot transparantie en het opnemen van de circulaire principes binnen hun bedrijfsprocessen. Zij zullen daarbij hulp nodig hebben. De Europese Commissie zal de sector daarom tijdens deze transitie voorzien van assistentie op basis van het transparante Transitietraject en van financiële ondersteuning via programma’s als European Partnerships binnen Horizon Europe, het subsidieprogramma LIFE en het programma Digitaal Europa (DIGITAL). De strategie zal met name van invloed zijn op de fast fashion-industrie, die verandering zal moeten brengen in de manier waarop die kleding produceert.

Eén ding is zeker: deze strategie zal voor een revolutie zorgen binnen de complete textielwaardeketen, en wel een positieve. Als bedrijf binnen de keten zul je proactief voorbereidingen moeten treffen in samenwerking met je leveranciers. Om te anticiperen doe je er goed aan nu al te beginnen met het verzamelen van ESG-data binnen je toevoerketen. Door vandaag deel te nemen aan de beweging van duurzaam textiel zul je als bedrijf soepel en eenvoudig de overstap kunnen maken en voldoen aan alle eisen van de nieuwe strategie van de EU. Bovendien worden ook de planeet en de medewerkers in de waardeketen daar weer een beetje beter van.